مقدمه

ضدعفونی کردن بذر را به جهت جلوگیری از خسارت قارچ‌ها قبل از کشت، انجام می‌دهند. جهت ضدعفونی بذور از سموم جیوه‎ای مثل: سرزان، تری تیزان و یا سموم غیرجیوه‌ای با سمیت کمتر مانند هگزا کلرو بنزن، پنتا کلرو بنزن، مانب، کاپتان، تیرام به نسبت 2-4 در هزار استفاده می‌گردد،

برای ضدعفونی بذور بر علیه آفات انباری نیز میتوان از سم لیندین به نسبت 0.5 در هزار استفاده کرد. بوجاری نیز یکی از بخش‌های مهم در مجموعه تکنولوژی بذر جهت دستیابی به کیفیت بالای بذور ارقام اصلاح شده محسوب می‌شود.

نکاتی که باید در ضدعفونی کردن بذر توجه کرد

ضد عفونی کردن بذور قبل از کاشت بسیار راحت تر است و مصرف سموم در طی دوره داشت را کمتر می کند. کارخانه های تولید و بسته بندی بذور، هر نوع بذر را با قارچکش مناسب با بیماری های رایج ضدعفونی کرده و بسته بندی می کنند.

آنچه در ضد عفونی بذور مهم است جلوگیری از مسمومیت دام یا کارگران انجام دهنده ضدعفونی می باشد. اگر برخی از مواد ضدعفونی کننده در غلظت زیاد استفاده شوند سبب ایجاد گیاه سوزی در گیاهچه یا عدم جوانه زنی بذور می شوند.

روش های ضدعفونی کردن بذر

ضدعفونی بذر مورد استفاده در کشت به دو صورت ضد عفونی دستی (ابتدایی و با استفاده از نیروی کارگر) و روش همزمان با بوجاری (استفاده از دستگاه و ابزار) صورت می پذیرد.

  ضدعفونی بذر به روش دستی

در این روش ابتدا بذر مورد نیاز برای کشت را روی نایلون ریخته، سپس سم را به ازای هر کیسه بذر ۲۰۰ گرم به آن افزوده و به وسیله پارو یا پیل تا تماس کامل بذرها با سم مخلوط می گردند.

شما عزیزان می توانید انواع بذر ضدعفونی شده را از مجموعه ما در شبکه آفتاب تهیه نمایید.

ضدعفونی بذر  همزمان با بوجاری

دستگاه های بوجاری جدید دارای قسمت ضدعفونی کننده نیز بوده که بلافاصله بعد از بوجاری بذر را ضد عفونی می نماید احتیاط لازم برای جلوگیری از مسمومیت و خطرات ناشی از عملیات ضد عفونی توجه به نکات زیر ضروری است:

به هنگام ضدعفونی از دستکش استفاده کرده و جلوی دهان و بینی با پارچه تمیزی پوشانیده شوند. پس از پایان عمل ضد عفونی دست و صورت با آب و صابون شسته شود. بذر ضد عفونی شده را باید از دسترس اطفال و حیوانات دور نگه داشت. از بذر ضد عفونی شده جهت آرد و علوفه حیوانات و مصارف دیگر (غیر از کاشت استفاده نگردد. بذرهای ضد عفونی شده در معرض هوای آزاد قرار نگیرد. جهت اخذ نتیجه بهتر بذر حداقل ۴۸ ساعت به صورت آغشته با سم در کیسه باقی بماند.

فرمولاسیون و وسایل ضد عفونی بذر

مواد شیمیایی ضدعفونی بذر ممکن است به شکل های سوسپانسیون، مایع حقیقی و یا پودر به کار برده شوند، همچنین فرمولاسیون های دیگری نیز کاربرد دارند اما به کار گیری سوسپانسیون بیشتر است. اگر ادوات تجاری ضد عفونی بذور در دسترس نباشد، از وسایلی مثل بشکه های دوار و یا مخلوط کن سیمان استفاده می شود. تشخیص بذور ضد عفونی شده از طریق زیر صورت می گیرد.

۱- افزودن یک ماده رنگی به ماده ضد عفونی کننده به نحوی که رنگ متمایزی به بذر بدهد.

۲- نصب برچسب ماده سمی با علامت مخصوص

مقایسه ضدعفونی بذر با مبارزه شیمیایی

تاکنون روش های مختلفی برای ضدعفونی بذر ارائه گردیده اما ضد عفونی بذر با سموم قارچ کش آسان ترین و با صرفه ترین طریقه جلوگیری از خسارت بیماری هایی است که به وسیله بذر منتقل می گردند.

زیرا اولا عامل بیماری در عملیات محدود و تحت کنترل از بین خواهد رفت، ثانیا از انتقال و انتشار بیماری در مزرعه و ایجاد خسارت به شدت خواهد کاست. ثالثا بذور جوانه زده در مقابل پاتوژنهای خاکری محافظت شده و گاها از ایجاد آلودگی در مراحل رشد گیاهچه جلوگیری به عمل می آورد.

از طرفی ضدعفونی بذر در مقایسه با مبارزه شیمیایی در مزرعه، امکان آلودگی محیط زیست را به حداقل می رساند، برای ضد عفونی بذر با سموم شیمیایی به این نکته باید توجه داشت.

آیا عامل بیماری سطحی است؟ و یا اینکه در پوشش و ساختمان داخلی بدر منتقل گردیده است؟ در آلودگی های سطحی بذر استفاده از سموم تماسی برای ضدعفونی کفایت می کند.

مانند استفاده از مانکوزب بر علیه سیاهک پنهان گندم، ولی در مواردی که آلودگی بذر داخلی باشد استفاده از سموم سیستمیک به منظور نفوذ در داخل بذر و تأثیر عامل بیماری ضروری می باشد. در هر دو مورد ضدعفونی بذر ها با میزان معینی از سموم و آغشتگی یکنواخت توصیه شده است.

در روش های سنتی اختلاط سموم یا بذر آلوده به کمک پارو یا وسایلی نظیر آن صورت می گیرد. در مواردی که توده بدر زیاد باشد آغشتگی بذر به صورت یکنواخت نخواهد بود.

همچنین اغلب مشاهده می گردد بعضی از کشاورزان، همزمان با ریختن بذر در کودپاش های دوار جهت کشت، سموم ضد عفونی بذر را نیز به آن اضافه می کنند و بدین صورت بدور بدون آغشتگی یکنواخت با اسم قارچ کش در مزرعه پخش می گردند.